Os bacteriófagos, a tecnoloxía CRISPR e a nanotecnoloxía, as mellores técnicas contra as bacterias superresistentes

Ana Melero, investigadora da Universitat de València (UV) e Juan Aparicio (Universidade Complutense de Madrid) xunto a outros especialistas de ata oito centros de investigación europeos, asiáticos, australianos e americanos, conclúe que para loitar contra as bacterias superresistentes adaptadas aos fármacos actuais, os mellores métodos son os bacteriófagos, a tecnoloxía CRISPR e a nanotecnoloxía. O traballo, editado pola investigadora María José Alonso (CiMUS, da Universidade de Santiago de Compostela) e publicado na revista "Drug Delivery and Translational Research", consultou a expertos recoñecidos nestas técnicas, entre eles a Richard J Roberts, Premio Nobel de Medicamento en 1993.

"O uso de bacteriófagos (virus que só infectan bacterias e non as nosas células eucariotas), a tecnoloxía CRISPR (a base de modificacións xenéticas, onde as proteínas Cas poden activarse, permitindo recortar e destruír o RNA das bacterias e virus) e a nanotecnoloxía son unha solución que cada vez está a ter evidencias máis claras contra a presenza crecente destas bacterias resistentes", afirma Ana Melero, do Departamento de Farmacia, Tecnoloxía Farmacéutica e Parasitoloxía da UV.

Segundo os especialistas, as estratexias recomendables para facer fronte a este problema deben realizarse a diferentes niveis. Así, "debe aumentarse a consciencia do paciente sobre a situación e as medidas para reducir novas resistencias, diminuír o mal uso ou abuso actual de fármacos, mellorar a selectividade dos tratamentos e  identificar novos antibióticos, incluídas moléculas pequenas e enfoques máis complexos, por exemplo, fármacos biolóxicos", explica Juan Aparicio, investigador da Universidade Complutense de Madrid.

O que levou a esta situación aseguran que foi o mal uso de antibióticos tradicionais (abuso para o uso humano), o uso masivo de medidas hixienizantes, o uso excesivo de antibióticos na agricultura ou a pesca e a incorrecta administración ou finalización de tratamentos.

Na investigación, entrevistouse a personaxes relevantes no campo dos sistemas avanzados de adminsitración de fármacos para reducir ou evitar as resistencias aos antibióticos. Trátase de Claus-Michael Lehr (Saarland University, Alemaña), e Clive Prestidge e Nicky Thomas (ambos da University of South Australia, Australia), xunto ao citado Richard J Roberts.

A investigación explica as barreiras que teñen que atravesar os fármacos para chegar á zona na que teñen que actuar, por exemplo por vía oral, o pH acedo do estómago que degrada moitos fármacos. Daquela unha vez chegan á zona na que están as bacterias, deben atravesar o chamado biofilm, que é unha especie de xel que se forma cando varias bacterias forman unha colonia con auga, carbohidratos e proteínas que secretan, e que lles serve de protección á colonia. Unha vez os medicamentos atravesan este biofilm e chegan á bacteria, teñen que superar principalmente a súa cuberta externa.

Neste traballo de perspectiva, participaron especialistas do comité científico novo da sociedade internacional Controlled Release Society: Chelsea Thorn, Nikhar Viswakarma e Juan Aparicio e o artigo tivo o seu xerme no encontro anual da sociedade. A revista "Drug Delivery and Translational Research" está asociada á CRS. A editora deste artigo é Mª José Alonso (premio Nacional de Investigación, Premio Jaume I).

Referencia do artigo: Aparicio-Branco, J., Vishwakarma, N., Lehr, CM. et ao. «Antibiotic resistance and tolerance: What can drug delivery do against this global threat?». Drug Deliv. and Transl. Res. (2024). https://doi.org/10.1007/s13346-023-01513-6